در این مقاله می خوانیم
در این مقاله قصد داریم تا شناخت کامل‌تری نسبت به لوله پلی اتیلن و لوله پلیکا و تفاوت این دو لوله داشته بادشیم. در مقاله های قبلی درباره لوله پلی اتیلن، معایب و مزایا و انواع انها صحبت کردیم. شاید برای شما این سوال پیش بیاید که لوله پلی اتیلن چیست؟ پلی اتیلن اولیه تحت فرآیند پلیمریزاسیون اتیلن، در حضور کاتالیزورها، در پالایشگاه فرآورده‌های نفتی تهیه می‌شود.
مقایسه لوله پلی اتیلن با سایر لوله‌ها
پلی اتیلن در ساخت انواع لوازم و وسایل پلاستیکی از جمله وسایل آشپزخانه (تکنولوژی لوله های پلی اتیلن مشبک شده pex با بازدهی فوق العاده و ضد پوسیدگی توسط مواد شوینده)، ظروف پلاستیکی، مخزن‌ها، کیسه‌های زباله و … استفاده می‌شود.
پلی اتیلن اولیه در گریدهای تجاری PE63، PE80 و PE100 موجود است. هر کدام از این مواد اولیه برای تولید لوله‌های پلی اتیلن استفاده می‌شوند. لوله‌هایی که از هر کدام از این مواد تهیه شوند، ویژگی مخصوص به خود را دارند. لوله‌های پلی اتیلن، امروزه جایگزین خوبی برای لوله‌های بتنی، فلزی و چدنی هستند.
پلی اتیلن وزن نسبتا کمی داشته و و انعطاف پذیری آن سبب می‌شود تا برای خطوط لوله‌ای که در زمین سخت و یا در زمین‌های ناپایدار به کار می‌روند، مناسب گردد. همچنین لوله‌های پلی اتیلن مقاومت شیمیایی بسیار خوبی داشته و در برابر اکثر اسید ها و مواد سوزاننده مقاوم خواهندبود.
انعطاف‌پذیری لوله‌های پلی اتیلن باعث صرفه‌جویی در هزینه ی نصب آنها می‌گردد. این تکنولوژی بی نظیر در راستای طولی، نیاز کمتری به اتصالات داشته و می‌توان با استفاده از تکنیک‌های بافت و الکتروفیوژن (تکنولوژی جوشی لوله پلی اتیلن) یا اتصالات مکانیکی لوله‌های پلی اتیلن را به یکدیگر متصل نمود.
مدیران اجرایی در صنایع اغلب از این لوله‌ها به خاطر استحکام، دوام و کاربری راحت آن استفاده می‌کنند. سایر لوله‌ها به ندرت در صنایع به کار می‌روند. یکی از خصوصیات منحصر به فرد لوله‌های پلی اتیلن تولید صنعتی آن می‌باشد و سبب شده تا کمتر از مواد معدنی و ذخایر مختلف طبیعی استفاده گردد.
لوله‌های پلیکا
اولین تولیدکننده لوله پلیکا نام داشت به همین منظور نام پلیکا را بر روی برخی از لوله‌ها گذاشتند. لوله‌های pvc را نیز در ایران به اسم لوله پلیکا می‌شناسند. پی وی سی اولین بار در اواخر قرن نوزدهم کشف شد و در صنعت ساختمان نه تنها جوان نیست بلکه سابقه ای بیش از ۷۰ ساله دارد.
این لوله‌ها برای اولین بار در آلمان و در سالهای ۱۹۳۲-۱۹۳۹ تولید و به بازار عرضه شده‌اند. لازم به ذکر است برخی از این لوله‌ها هنوز هم در حال کارند و نمونه‌هایی از آنها بدون هیچ گونه آسیبی از زیر خاک خارج شده و موجود هستند.
این لوله‌ها دارای عمر بسیار طولانی و کیفیتی بسیار مناسب می‌باشند که آسیب پذیری کمی نیزی دارند. لوله پلیکا دارای تمامی ویژگی‌های مواد UPVC است و به سختی صدمه می‌بیند و دارای عمر طولانی است. این لوله زنگ نمی‌زند و پوسیده نمی‌شود.
به دلیل دوام این لوله‌ها در سیستم آبیاری، آبرسانی، سیم کشی زیرزمینی و خطوط فاضلاب کاربردهای زیادی دارد. پی وی سی پس از پلی اتیلن یکی از پرمصرف‌ترین مواد پلیمری است. زمان زیادی است که پی وی سی به عنوان ماده ی اولیه در صنعت پلیمر رشد چشم‌گیری داشته است.
معایب و مزایا لوله اتیلن و لوله پلیکا
خواص عمومی و مهندسی لوله های پلاستیکی به دلیل وجود استانداردها قابل کنترل است و از طرفی در بسیاری از کاربری‌ها به دلیل وجود هم پوشانی خواص در بین پلاستیک‌های مختلف، چند انتخاب می‌تواند وجود داشته باشد.
لذا می‌بایستی با شناخت کامل موقعیت کاربری و تسلط بر خواص مختلف انواع لوله‌های پلاستیکی بهترین گزینه را انتخاب نمود.
با این وجود لوله پلی اتیلن بهتر است یا لوله پی وی سی؟
مزیت لوله پلی اتیلنی
نقاط قوت لوله های پلی اتیلن
مزیت لوله‌های پلی اتیلن نسبت به لوله پلیکا از جمله موارد زیر است:
-
- بهترین مقاومت در برابر خوردگی و عوامل شیمیایی در هر دو سطح داخل و بیرون
- pn بالا
- قیمت تمام شده پایین
- جوش پذیری
- انعطاف پذیری و داشتن رفتار چکش خوار
- دانسیته پایین
- سازگاری با محیط زیست و قابلیت بازیافت
- هزینه پایین تعمیر و نگهداری
- مقاومت بالا در برابر اشعه فرا بنفش خورشید
- سبکی وزن
- خواص هیدرولیکی عالی
- آسانی حمل و نقل
- وجود استاندارد ها و علائم نشانه گذاری
نقاط قوت لوله های پلیکا
مزیت لوله پلیکا نسبت به لوله پلی اتیلن در زیر آمده است:
-
-
- مقاوم در برابر مواد شیمیایی
- انعطاف و مقاومت در برابر تنش های ناگهانی
- استحکام کششی در مدت زمان طولانی
- وزن سبک و استحکام بالا
- مقاومت در برابر ساییدگی و اجسام تیز و برنده
- آب بندی مناسب پس از نصب و بهره برداری
- مقدار زبری پایین
- کیفیت آب آشامیدنی
- مقاوم در برابر آتش
-
معایب لوله های پلیکا
لوله‌های پی وی سی خشک در برابر سرما بسیار حساس و شکننده می‌باشند. لوله‌های پی وی سی دربرابر حرارت زیاد فرم و استحکام خود را از دست می‌دهند. به علت قدرت مقاومت کم جداره این نوع لوله ها بایستی از فنر لوله بازکنی برای گرفتگی مجرای لوله‌ها استفاده نمود. در برار نیروهای خارجی دارای مقاومت کمتری هستند.
معایب لوله های پلی اتیلن
یکی از معایب لوله های پلی اتیلن که بسیار حساس است و در صنعت لوله سازی بسیار حائز اهمیت است.
از معایب لوله‌های پلی اتیلن می‌توان به نحوه حمل و نقل لوله‌ها اشاره کرد که ممکن است در حین جابه‌جایی لوله‌ها دچار آسیب و خراشیدگی شوند که تا حد ممکن لوله‌ها را باید با ماشین‌های باربری و یا دستگاه جابه‌جا کرد تا از آسیب دیدگی لوله‌ها جلوگیری کند.
لوله‌های پلی اتیلن در گذشته به علت رنگ سفیدی که داشتند در مقابل اشعه نورخورشید آسیب پذیر بودند تا اینکه لوله‌های مشکی خط‌دار روانه بازار شدند و جایگزین لوله‌های سفید پلی اتیلنی شدند.
از دیگر معایب پلی اتیلن‌ها افت فشار آن است که با توجه به گذر زمان افت فشار به وجود آمده و با تکرار افت فشار در لوله‌ها باعث می‌شود درجه حرارت لوله‌ها بالا رود و گاهی لوله‌ها دارای افت مکشی می‌شوند که تأثیر زیادی در انتقال سیالات دارد و این امر برای لوله مسئله نگران کننده‌ای است.
هنگام انتقال سیالات شیمیایی ممکن است باعث ترک خوردگی و پوسیدگی در اثر انتقال شود و به مرور زمان طول عمر لوله را پایین می‌آورد.
تفاوت هایی بین لوله پلی اتیلن و لوله پلیکا
در قسمت زیر به تفاوت‌های لوله پلی اتیلن و لوله پلیکا پرداخته‌ایم:
-
- پلی اتیلن (HDPE) ، یک ترموپلاستیک پلی اتیلن است که از نفت ساخته شده است.
- پلی اتیلن مقاومت بالاتری دارد، سخت تر است و مقاومت دمایی بالاتری دارد.
- لوله‌های پلی اتیلن برای استفاده در لوله‌کشی‌های زیرزمینی مناسب‌تر هستند.
- چرا که این لوله ها در معرض امواجی که سیستم را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
- شوک ها را تعدیل نموده و آنها را جذب می‌کند.
- آنها همچنین مقاوم‌ترین نوع اتصالات را دارند و همچنین مقاومت بالایی در برابر سایش و گرما دارند.
- هرچند هر دو مواد قوی و با دوام هستند.
- در قدرت و جنبه های دیگر متفاوتند.
- به همین دلیل، برای داشتن ظرفیت فشار یکسان باید طراحی متفاوت داشته باشند.
- برای رسیدن لوله‌های پلی اتیلن به همان فشار در لوله های PVC.
- دیواره‌های لوله HDPE باید ۲٫۵ برابر ضخیم‌تر از لوله‌های PVC باشد.
- در حالی که هر دو مواد نیز در آتش بازی‌ها نیز استفاده می‌شوند، پلی اتیلن مناسب‌تر و ایمن‌تر می‌باشد.
- زیرا خمپاره‌های آتش بازی را به ارتفاع دلخواه می‌رساند.
- و اگر مشکلی پیش بیاید و مواد محترقه در داخل مخزن منفجر شوند.
- لوله‌های پلی اتیلنی به اندازه لوله‌های پی وی سی متلاشی نمی‌شوند.
فرق های عمده لوله پلی اتیلن و لوله پلیکا
لوله‌های PVC ویژگی‌های فوق العاده‌ای دارند ولی در برابر حرارت و شعله گرفتن مقاوم نیستند و به شکل نقطه ای دچار حریق می‌شوند.این در حالتیست که لوله‌های پلی اتیلن در برابر حرارت بسیار مقاومند و از آن مهم‌تر اینکه مقاومت حرارتی بالایی دارند و دمای آب در صورت گرم بودن محیط زیاد تغییری نخواهدکرد.(مقاومت حرارتی لوله پلی اتیلن چقدر است؟)
لوله‌های PVC در مقابل اشعه فرابنفش ویژگی‌هایش از بین می‌رود.
لوله‌های PVC را نمی‌توان در شرایط دمایی زیاد بکار برد چون کارایی‌شان از بین می‌رود. یخ زدگی در دماهای زیر صفر، موجب شد این لوله‌ها جای خود را به لوله‌های پلی اتیلنی بدهند. تمام معایب لوله‌های قدیمی با ظهور لوله‌های پلی اتیلن برطرف شدند.
این لوله‌ها در برابر فشار، ترک خوردگی، شکست، تنش و ارتعاشات زمین مقاومت خوبی دارند. لوله‌های پلی اتیلن به سه دسته اصلی لوله پلی اتیلن تک جداره، دو جداره و لوله کاروگیت تقسیم بندی می شوند. هر کدام از این لوله‌ها کاربردهای مخصوص به خود دارند. مرغوبیت لوله و اتصالات پلی اتیلن موجب شده است بسیاری از صنایع از این لوله‌ها در تاسیسات خود استفاده کنند.
در حال حاضر صنایع کشاورزی (کاربرد لوله پلی اتیلن در کشاورزی)، نفت، گاز و پتروشیمی، صنعت آب (خطوط لوله پلی اتیلنی آب آشامیدنی) و فاضلاب، بسته‌بندی مواد غذایی و … مصرف‌کنندگان لوله پلی اتیلن هستند.
کلام آخر:
برای اینکه بتوان برای تاسیسات ساختمانی بهترین لوله و اتصالات را انتخاب نمود باید چند عامل را مورد توجه قرار داد.
اول آنکه نوع کاربری خط لوله باید به دقت مشخص شده باشد. سایز و ابعاد لوله پلی اتیلن در این مورد اهمیت زیادی دارد.
دوم، آگاهی داشتن از مشخصات فنی لوله‌های پلی اتیلن است؛ فشار اسمی، رشد آرام ترک، قطر خارجی و … مهم ترین مشخصات لوله‌ها هستند.
بهترین لوله صنعتی لوله‌ای است که بتواند در برابر عوامل مخرب پایدار بماند و دوام و طول عمر بالایی داشته باشد.
